De noodzaak van de Gezinsadvocaat

Door Esther Sprenkeling

Op 22 februari 2018 presenteerde oud-minister voor Jeugd en Gezin, Andre Rouvoet, als
voorzitter van het Platform Scheiden zonder Schade, het actieprogramma ‘Scheiden…en de
kinderen dan?’.
De Ministeries van Justitie en Volksgezondheid verzochten Rouvoet om concrete actiepunten ter
voorkoming van schade die scheidingen bij kinderen aanricht, waaronder het oprichten van een
platform waar de belangrijkste hulporganisaties zijn vertegenwoordigd.
Het voorstel is om zo spoedig mogelijk in iedere gemeente een ‘Scheidingsloket’ te openen waar
ouders terecht kunnen en waar tijdig naar de juiste hulpverleners kan worden doorverwezen.
Nu een op de drie huwelijken in een echtscheiding eindigt, maken per jaar 70.000 kinderen een
echtscheiding mee waarvan 35 duizend kinderen de dupe zijn van een vechtscheiding.
Maar liefst 16 duizend kinderen ondervinden hiervan psychologische gevolgen variërend van
gedragsproblemen, eenzaamheid, neigingen tot suïcide en depressies tot delinquent gedrag.1
Na de scheiding heeft 15 procent überhaupt geen contact meer met een van de ouders omdat de
andere ouder er alles aan doet de kinderen te ‘onthechten’ door met valse informatie een kind teleur
te laten stellen in de andere ouder waarna deze de ouder kan ‘verstoten’. Kindermishandeling,
aangezien het kind zelf geen probleem heeft met de betreffende ouder, maar zie als verstoten ouder
maar de juiste hulpverlening te vinden die het proces van oudervervreemding niet alleen herkent
maar er ook daadwerkelijk raad mee weet.
Uit een onderzoek van Vila Pinedo – steunpunt voor kinderen van gescheiden ouders – blijkt dat
langdurig tegen elkaar procederende ouders elkaar uiteindelijk verachten: het effect is voor de
kinderen desastreus.
Het oprichten van dit platform is dan ook van belang, maar urgenter is het de-escalerend optreden
van advocaten aangezien het huidige toernooi-model voor echtscheidingen ouders dwingt tot
tegenspraak en polarisatie.
1 Rapport Kinderombudsman 2016 ‘Verkenning naar kindvriendelijke advocatuur’
Rouvoet pleit daarom ook voor een alternatieve scheidingsprocedure die verloopt via een neutrale
gezinsvertegenwoordiger; de Gezinsadvocaat, die het proces van aanvang tot en met nazorg kan
begeleiden en daarbij het belang van zowel de ouders als de tot nu toe ondergeschikte belangen van
de kinderen behartigt.
In plaats van een echtscheidingsverzoek van de ene ouder en een verweer van de andere ouder dient
de Gezinsadvocaat dan één gezamenlijk processtuk voor beiden ouders in waarin de eventuele open
punten aan de rechter worden voorgelegd.
De partijdigheid van advocaten is vastgelegd in gedragsregels voor advocaten maar voor de
Gezinsadvocaat hoeven de regels2 niet te worden genuanceerd zolang ouders maar streven naar
ouderschap waarbij ze beiden betrokken zijn zodat de gezinsadvocaat kan opereren langs de lijnen
van dit meervoudig belang.
Vooruitlopend op al deze ontwikkelingen heb ik me sinds mei 2017 als Gezinsadvocaat en ADR
Legal Mediator gevestigd bij Loos & Boukema Advocaten te Amsterdam.
Bij echtscheidingen en het opmaken van de convenanten maak ik een duidelijk onderscheid tussen
de belangen die partijen hebben als ex-partners en het gezamenlijk belang als ouders; namelijk de
kinderen. Samen met de ouders wordt voorafgaand aan het scheidingsproces de keuze gemaakt
verder als co-ouders door het leven te gaan in plaats van als strijdende partijen.
Hiermee wordt het proces van eindeloos tegen elkaar procederende ouders voor verschillende
rechters en instanties voorkomen zodat het gezin en de kinderen niet langer onnodig lang worden
blootgesteld aan ernstige stress.
Het welzijn van het gezin staat daarbij voorop terwijl ik als casemanager de ouders en de kinderen
begeleid en kijk naar wat voor wie op welk moment nodig is. Daarbij ben ik dus meervoudig
partijdig waarbij mijn focus ligt op de belangen van alle leden van het gezin en het bereiken van een
duurzame regeling waarmee ouders uiteindelijk zoveel mogelijk een oplossing krijgen voor hun
geschillen. Ouders hoeven het ook zeker niet roerend met elkaar eens te zijn om toch tot een
gelijkwaardige en goede invulling van het ouderschap te komen.
Na jarenlange ervaring met echtscheiden anticipeer ik op de problemen die door het uiteenvallen
van een gezin worden veroorzaakt en weet ik wanneer leden van een gezin dienen te worden
doorverwezen naar deskundigen zoals het centrum voor Jeugd&Gezin, fiscalisten, coaches,
kinderpsychologen of andere deskundigen en hulpverlenende instanties en daarbij is het van belang
overkoepelend overzicht te houden opdat er door deze instanties niet langs elkaar heen wordt
gewerkt.
Zolang er kinderen in het spel zijn, is het ouderwetse toernooimodel niet meer van deze tijd.
Met de huidige kennis over de schade die een vechtscheiding aanricht, is het onverantwoord om als
advocaat het gevecht tussen de ouders over de rug van kinderen in stand te houden.
Esther Sprenkeling
Gezinsadvocaat
2 art.7 verbiedt advocaten belangen van twee of meer partijen te behartigen als er sprake is van tegenstrijdige
belangen